xsmn thứ 3

Cô gái Việt 'đốn tim' chàng Tây: Từ 'gái quê' du học Mỹ đến nút vàng YouTube

Ngày 7.3, một lãnh đạo UBND H.Nam Trà My (Quảng Nam) cho biết vừa tiếp nhận thông tin báo cáo ban đầu về trường hợp 1 học sinh tiểu học ở xã Trà Dơn (H.Nam Trà My) tử vong do sốt cao, nghi mắc bệnh sởi.Học sinh tử vong là H.T.K.N (lớp 2, điểm trường nóc Ông Bình, Trường Phổ thông bán trú tiểu học - THCS xã Trà Dơn).Trước đó, em N. bị sốt cao, thầy cô giáo vận động đưa em đến cơ sở y tế điều trị nhưng gia đình không đồng ý.Ông Lê Huy Phương, Hiệu trưởng Trường phổ thông bán trú tiểu học - THCS xã Trà Dơn, cho biết em N. sốt cao 1 tuần qua, tối 5.3 thì tử vong.Theo ông Phương, hiện nay ở điểm trường nóc Ông Bình vẫn còn nhiều học sinh có biểu hiện sốt cao, đa phần gia đình không đưa đi khám mà để ở nhà tự xử lý.Khi thông tin về cái chết của em N. được báo cáo lên cấp trên, chính quyền đã cử người tới các làng ở Trà Dơn để kiểm tra. Được sự vận động của cán bộ, thầy cô giáo, nhiều trẻ sốt cao kéo dài được khiêng cõng xuống trạm y tế. Tuy nhiên, sau khi xuống trạm y tế xã thì bệnh tình có dấu hiệu chuyển nặng.Theo ông Phương, 23 giờ đêm qua 6.3, sau khi làm việc với lãnh đạo Trạm y tế xã Trà Dơn, ông đã dùng xe cá nhân đưa 4 ca nặng nhất xuống Bệnh viện Phụ sản - Nhi Quảng Nam cấp cứu.Ông Phương cũng cho hay, hiện nay rất nhiều điểm trường lẻ nằm trên núi cao ở xã Trà Dơn có học sinh bị sốt cao. Triệu chứng, biểu hiện bệnh giống nhau nhưng đa phần gia đình để ở nhà điều trị. Trong sáng nay 7.3, khoảng 10 trẻ bị sốt, điều trị tại Trạm y tế xã Trà Dơn cũng đã được đưa xuống Bệnh viện Phụ sản - Nhi Quảng Nam theo dõi, điều trị.Một lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam cho biết đang tổ chức các đội tiêm vắc xin sởi tại nhiều xã vùng cao của H.Nam Trà My.Dịp Tết Ất Tỵ, ở một số xã vùng cao của H.Nam Trà My ghi nhận một số trẻ có triệu chứng sốt phát ban.Tính từ ngày 25.1 đến 4.2, có 43 trẻ (từ 1-12 tuổi) có triệu chứng sốt phát ban được tiếp nhận điều trị. Trong số 43 trẻ sốt phát ban, có trẻ đã được tiêm hoặc chưa tiêm và chưa đến tuổi tiêm vắc xin chứa thành phần kháng nguyên sởi. Hiện đã có 3 trong 4 ca tử vong nghi do mắc bệnh sởi.

Nga cảnh báo Mỹ về khả năng thử hạt nhân dưới thời ông Trump

Không còn nỗi đau nào hơn khi 6 người đã tử vong trong thảm kịch bất ngờ ập đến trong vụ xe tải lao vào quán tạp hóa ở Nghệ An trong những ngày cận Tết Nguyên đán. Và đau lòng hơn nữa, khi các nạn nhân tử vong có quan hệ anh em họ hàng với nhau.Còn tại Nha Trang vào rạng sáng nay, vụ xe sang Mercedes lao xuống biển cũng nhận được nhiều sự quan tâm, khi tại thời điểm xảy ra vụ tai nạn có 5 người trong xe. Hiện lực lượng chức năng đang điều tra nguyên nhân dẫn đến vụ việc.Sáng nay, nhiệt độ tại TP.HCM đột ngột thay đổi, xuống thấp nhất kể từ đầu năm. Từ sáng sớm, nhiều người dân đã trang bị áo ấm, khăn quấn cổ khi di chuyển trên đường vì lạnh. Trong khi đó, Hà Nội cũng ghi nhận mức nhiệt thấp nhất tính từ đầu mùa đông năm nay, ở mức 7,3 độ C.Đây cũng là thời điểm nhiều nơi nô nức các hoạt động chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, không khí xuân đã lan tỏa trong từng con hẻm, tuyến đường. Phóng viên Báo Thanh Niên đã ghi nhận không khí tại 3 đầu cầu TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội. Xu Hướng 24 là chương trình trực tiếp bàn luận về kinh tế, xã hội, được phát trực tiếp từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần trên các nền tảng Báo Thanh Niên.

M.U rục rịch nhắm 'sát thủ' mới thay thế Ronaldo

Ngày 28.1 (29 tết), Công an Q.12 (TP.HCM) đang điều tra làm rõ vụ cháy xưởng sản xuất nón bảo hiểm ở hẻm 80A đường TX38 (P.Thạnh Xuân).Theo thông tin ban đầu, khoảng 13 giờ cùng ngày, người dân thấy cháy bên trong xưởng sản xuất nón bảo hiểm. Nhiều người huy động bình chữa cháy nhỏ để dập lửa nhưng bất thành.Bên trong xưởng có nhiều vật dụng dễ cháy nên ngọn lửa nhanh chóng bùng lên dữ dội. Khói đen bốc cao bao trùm cả một khu vực. Sợ cháy lan, các nhà dân kế bên vụ cháy đã di dời tài sản ra ngoài. Nhiều người cũng di tản ra xa khu vực cháy để tránh bị ngạt khói.Nhận tin báo, Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an Q.12 điều phương tiện cùng cán bộ, chiến sĩ đến hiện trường. Lính cứu hỏa chia ra nhiều hướng để tiếp cận đám cháy dập lửa, chống cháy lan, bảo vệ các nhà dân xung quanh.Hơn 1 giờ sau, đám cháy được kiểm soát, dập tắt. Vụ cháy không gây thương vong về người, tuy nhiên làm thiệt hại nhiều tài sản.Hiện nguyên nhân cũng như thiệt hại từ vụ cháy xưởng sản xuất nón bảo hiểm ở hẻm 80A đường TX38 (Q.12) đang được công an làm rõ.

Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.

Nhật Bản bất ngờ suy thoái, kinh tế Đức giành vị trí lớn thứ 3 thế giới

Lọc xăng hay lọc nhiên liệu là bộ phận quan trọng trên mỗi chiếc ô tô sử dụng động cơ đốt trong. Tương tự một số bộ lọc khác trên xe, lọc xăng ô tô có tác dụng lọc bỏ các cặn gỉ, tạp chất có trong xăng trước khi xăng đi qua bơm xăng, kim phun xăng vào buồng đốt động cơ.Theo thời gian sử dụng ô tô, nếu lọc xăng không được kiểm tra, thay thế định kỳ sẽ dẫn đến tình trạng tắc nghẹt, làm chậm quá trình đưa xăng vào buồng đốt, qua đó khiến xe mất ổn định và động cơ có thể đột ngột ngừng hoạt động, gây nguy hiểm cho người dùng. Thông thường, một chiếc ô tô sau khi sử dụng khoảng 2 năm hoặc 40.000 km lọc xăng sẽ bị bẩn. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng có nhiều yếu tố tác động khiến lọc xăng ô tô nhanh bẩn hơn so với cảnh báo của nhà sản xuất. Một trong số đó là chất lượng xăng đổ vào bình chứa trên ô tô. Nếu đổ xăng kém chất lượng, các tạp chất, cặn bẩn theo đó sẽ lọt vào bình xăng, theo thời gian sẽ khiến bộ lọc nhiễm bẩn nhanh hơn.Bên cạnh đó, theo các kỹ thuật viên chăm sóc, bảo dưỡng ô tô, thói quen của người dùng cũng là nguyên nhân khiến lọc xăng ô tô nhanh bẩn hơn, thậm chí còn gây hư hỏng bơm xăng. Cụ thể, việc thường xuyên để cạn bình mới tiếp thêm nhiên liệu sẽ khiến bụi bẩn dễ xâm nhập vào lọc xăng cũng như hệ thống bơm xăng. Bởi dù không thể quan sát nhưng chắc chắn trong bình xăng của mỗi chiếc ô tô đều ít nhiều có đọng cặn, bụi bẩn. Bụi bẩn có thể phát sinh từ hai yếu tố, có thể là do bình xăng, cũng có thể là do nhiên liệu hoặc từ các yếu tố khác như việc sử dụng chất phụ gia để lại dấu vết cặn lắng.Do đó, trong quá trình sử dụng ô tô nếu thường xuyên để bình xăng cạn hay quá lạm dụng các chất phụ gia đổ vào bình xăng sẽ nhanh chóng khiến lọc xăng nhanh nhiễm bẩn, dẫn đến tắc nghẽn, cản trở quá trình cung cấp nhiên liệu cho động cơ.Tượng tự các bộ lọc khác trên ô tô, lọc xăng ô tô sau một thời gian sử dụng cũng cần được kiểm tra, thay thế định kỳ. Theo tìm hiểu của Thanh Niên, các nhà sản xuất ô tô thường khuyến cáo người dùng nên thay mới lọc xăng sau khi sử dụng xe từ 1,5 - 2 năm hoặc sau mỗi 40.000 - 50.000 km vận hành (tùy mẫu mã, nhà sản xuất).Kỹ thuật viên một garage sửa chữa ô tô tại TP.Thủ Đức, TP.HCM cho biết: "Với chất lượng nhiên liệu tại Việt Nam, các chủ xe nên đặc biệt chú ý đến việc thay thế lọc xăng định kỳ. Một số xe thường xuyên để cạn bình nhiên liệu nên chú ý kiểm tra tình trạng lọc xăng sớm hơn nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường như tiếng máy không đều, động cơ rung, khởi động khó hay xe hao xăng hơn bình thường". Hiện tại với các dòng ô tô phổ thông, chi phí thay lọc xăng ô tô vào khoảng 500.000 đồng đến hơn 1 triệu đồng, tùy mẫu xe. Trong khi đó, chi phí thay thế bộ phận này trên các dòng xe sang thường cao hơn.